periode vier - vaktheorie 

De Gouden koets is niet weg te denken bij de Koninklijke familie. Elk jaar met Prinsjesdag wordt de koets van stal gehaald. Het rijtuig is al 123 jaar oud en glimt nog steeds. Op 7 februari 1901 werd de koets voor het eerst gebruikt bij de trouwerij van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik. 

In 1898 werd de Gouden Koets aangeboden aan Koningin Wilhelmina als inhuldigingsgeschenk. De Amsterdamse bevolking had geld uit alle hoeken van de stad verzameld om het geschenk te laten maken. Koningin Wilhelmina had duidelijk gemaakt dat ze geen geschenken wilde ontvangen, daarom nam ze de koets pas een dag na de inhuldiging in ontvangst. Zelf vond ze de Glazen Koets veel mooier. Om het volk tevreden te houden heeft ze de koets in gebruik genomen. Met alleen het gebruik van de Koets bij haar huwelijk kwam ze er niet vanaf dus sinds 1903 wordt het rijtuig ook elk jaar met Prinsjesdag gebruikt. 

De Koets is een aantal jaar buiten beeld geweest, omdat hij gerestaureerd moest worden. De Koning rijdt nu in de Glazen Koets. Op dit moment is de Gouden Koets tijdelijk te zien in het Amsterdams museum. 

De laatste jaren is er echter veel ophef ontstaan over de Gouden Koets. De zijpanelen zijn namelijk gedecoreerd met schilderingen. De ophef is ontstaan omdat er op een aantal slaven te zien zijn op het schilderwerk. Wat staat er eigenlijk precies op de Gouden Koets afgebeeld?

De panelen zijn gemaakt door de kunstenaar Nicolaas van der Waay. Het wordt opgedeeld in drie onderwerpen, en dat verdeelt over drie panelen. In de schilderingen wordt het verleden, het heden en de toekomst van Nederland weergegeven. De personen zijn halfnaakt geportretteerd en gekleed in Romeinse gewaden, dit symboliseert de Nederlandse welvaart. Op de koets is geen verwijzing gemaakt naar het koningshuis. De Nederlandse Maagd staat centraal, dat verwijst naar de godin van de vrijheid. 

De discussie is te doen om het linker paneel. Dit geeft het heden weer, ook wel Hulde der Koloniën genoemd. Het is een eerbetoon van de toenmalige koloniën Oost- en West-Indië. Aan de rechterkant staan een aantal Indische hoogwaardigheidsbekleders en inwoners, aan de linkerkant personen die het brengen van beschaving voorstellen. Er zijn ook enkele personen die de producten uit West-Indië brengen, dit zijn de slaven. 

De koets staat dus niet vol met racistische beelden. Het gaat ook alleen om de enkele personen op het linker paneel. De rest van de schilderingen vormen een verhaal van het Nederland van toen. Een kunstwerk vol met verwijzingen en symbolen. Het was een blik op het verleden, een kijkje in het heden en een voorspelling voor de toekomst. Het beeld dat daar geschilderd is, was toen het geschilderd werd geen vreemd beeld en is zonder racistische insteek gemaakt. Dit was hoe de wereld destijds in elkaar stak. Het paneel over de toekomst van Nederland was zelfs vooruitstrevend, er was zicht op een betere toekomst. 

Met de kennis van nu kijken we hier anders tegenaan. De meningen zijn erover verdeeld. Op de Gouden Koets is dus een rijk stukje geschiedenis van Nederland te zien. Al is dit voor een deel ook een zwarte bladzijde door de grove schending van de mensenrechten, die ermee gepaard is gegaan.

Tegenstanders van de koets zeggen dat het afgebeelde verhaal helemaal uit de tijd is en dus niet gepast zijn. Zij vinden dat de koning niet mag pronken met de geschiedenis van dit land met een glimlach, wuivend naar zijn volk. Wat zijn dan de opties? Hoe houden we iedereen tevreden? 

Een optie zou zijn om de zijpanelen aan te passen, maar je mag niet het werk van een kunstenaar aanpassen. Het auteursrecht beschermt namelijk het werk van de kunstenaar.  Het hele werk zou opnieuw gemaakt moeten worden door een nieuwe kunstenaar. Je kan de geschiedenis niet ongedaan maken dus wat moeten we dan afbeelden? Kantoortuinen, selfies, tiktokkende tieners en windmolens? Daar zal over honderd jaar ook wel weer een mening over zijn. 

Toch is het zonde om zoiets waardevols op te bergen. De Gouden Koets kan ook voor altijd in het museum blijven, waar hij nu al tijdelijk staat. Het rijtuig kan dan gewoon blijven zoals hij nu is en gebruikt worden om te onderwijzen. Het afgebeelde verhaal op de Koets hoort bij dit land en we kunnen het niet verzwijgen, alleen maar voorkomen dat het niet nog een keer gebeurt. Belangrijk dus dat het niet weggestopt wordt. 

Wat zou de Koning zelf van al deze ophef vinden? Hij is ten slotte degene die elk jaar in de koets zit. Zijn laatste uitspraak hierover was: “Ik luister mee”. Wilhelmina wilde de koets in eerste instantie niet eens hebben en zeker niet gebruiken. Om het volk tevreden te houden zette ze de Glazen Koets opzij en nam de Gouden Koets in gebruik. Dus een boodschap aan Willem-Alexander: neem een voorbeeld aan je overgrootmoeder. Laat de Gouden Koets in het museum staan en pak voortaan gewoon de elektrische auto.